به
كارگيري روش‌هاي جديد، مانند استفاده از مواد پليمري، از چند دهة گذشته در
صنعت گاز كشورهاي توسعه يافته مورد توجه قرار گرفته است. از دستاورد‌هاي
تازه در اين زمينه، مي‌توان به استفاده از مواد پلي‌اتيلن
جهت بازسازي و نوسازي لوله‌هاي انتقال گاز نام برد. در زير، مزيت‌هاي
به‌كارگيري مواد پليمري در انتقال گاز و كاربرد محدود آن در ايران مورد
اشاره قرار گرفته است:
مواد پلي اتيلن در چند دهه اخير، انقلابي جديد در صنعت گازرساني شهري به حساب مي‌آيد. لوله هاي پلي اتيلن
در مقياس محدود، از اوايل دهه 1960 براي گازرساني به منازل در كشورهاي
پيشرفته مورد استفاده قرار گرفته است. اما امروزه به خاطر پيشرفت در زمينة
ساخت مواد پلي اتيلن، استفاده از اين لوله‌ها گسترش چشمگيري يافته است، به
طوري كه بيش از 95 درصد خطوط گازرساني در شبكه گاز شهري امريكاي شمالي، از
جنس پلي اتيلن است. 
لوله پلي‌اتيلن
در بسياري از كشورها، نظير انگلستان، آلمان و اتريش و روسيه مورد توجه
قرار گرفته است. ويژگي‌ها و مزايا: به خاطر خاصيت هاي منحصر به فرد مواد
پلي اتيلني، لوله هاي ساخته شده از اين مواد نسبت به لوله هاي معمول
گازرساني (جنس فولاد) داراي مزايايي ويژه هستند كه در اينجا به ذكر چند
مورد از آنها اشاره مي شود:
- 1سبكي
وزن و انعطاف پذيري: اين موضوع باعث مي شود كه حمل و نقل و همچنين نصب اين
لوله ها آسان صورت پذيرد. در ضمن، انعطاف پذيري زياد، منجر به مقاومت
مناسب در برابر ضربه هاي احتمالي مي گردد.
- 2عدم
نياز به تجهيزات زياد براي نصب: تجهيزات مورد نياز براي نصب اين لوله ها،
اندك ميباشد و به علت عدم نياز به جوشكاري و اتصالات مانند لوله هاي
فولادي، نصب آن سريع مي باشد. اين امر باعث مي شود كه هزينه هاي نصب اين
لوله ها بسيار كمتر از لوله هاي مشابه باشد.
- 3مقادير بسيار كم نشست گاز: طبق آزمايشات انجام شده، مقادير نشست گاز از لوله هاي پلي‌اتيلن بسيار ناچيز مي باشد.
- 4قيمت
مناسب اين لوله ها نسبت به لوله هاي فولادي: لوله هاي پلي اتيلن با پيشرفت
تكنولوژي و افزايش رقابت شركت‌هاي سازنده، هر روز شاهد كاهش قيمت هستند.
اين امر منجر به طراحي و ساخت لوله هايي با تحمل فشار بيشتر و قيمت
پايين‌تر شده است.
به علت سازگاري اين لوله ها با شرايط بحراني (دماي بالا، دماي پايين و فشار بالا)، اين قبيل لوله ها در انتقال LPG نيز كاربرد يافته اند. علاقمندان براي كسب اطلاعات بيشتر مي توانند به سايت اينترنتيwww.plasticpipe.orgمراجعه نمايند. شركت بريتيش گاز به دستاورد جديدي در مورد استفاده از اين لوله‌ها رسيده است و آن بازسازي و نوسازي لوله‌هاي انتقال گاز با استفاده از مواد پلي‌اتيلن
ميباشد. در اين روش لوله‌هاي پلي‌اتيلن در درون لوله‌هاي فولادي نصب
مي‌شوند و در واقع لاية بيروني از جنس فولاد ميباشد .اين امر باعث كاهش
هزينه‌هاي بازسازي شده و همچنين تحمل لوله را در برابر فشار افزايش مي‌دهد. 
استفاده از لوله هاي پلي‌اتيلن در ايران:
تا
اوايل دهة هفتاد هجري شمسي، عمدة شبكة توزيع گاز طبيعي به صورت لوله هاي
فولادي بوده است كه داراي فشاري بالغ بر 60 تا 250 پوند به اينچ مربع مي
باشد. تجارب موفق به‌كارگيري لوله هاي پلي اتيلن با فشار زياد، موجب شده كه
اخيراً بخشي از شبكه گازرساني با استفاده از لوله هاي پلي اتيلن
انجام گيرد كه بيشترين كاربرد آن در استان‌هاي تهران حدود 652832 متر و
اصفهان با حدود 243980 متر و استان خراسان با225000 متر ميباشد.
: تحلیل
با
توجه به مزيت‌هاي ذكر شده و گسترش روزافزون شبكة گازرساني، مي‌توان
استفادة وسيع‌تري از اين لوله‌ها را در صنعت گازرساني شهري شاهد بود. اين
در صورتي است كه هنوز در بسياري از شهر‌هاي كشور از اين تكنولوژي استفادة
چنداني نمي‌شود. استفاده از اين قبيل لوله‌ها علاوه بر برخورداري از مزاياي
آن، باعث مي‌شود تا سرمايه‌گذاران تشويق به سرمايه‌گذاري در ساخت محصولات پلی اتیلن شوند.
همچنين با ايجاد ارزش افزوده در اين صنعت، امكان استفاده از طيف وسيع
نيروهاي داخلي در بازار كار آن ايجاد مي‌شود. اميد است در آينده، شاهد
به‌كارگيري بيشتر اين تكنولوژي در شبكة گازرساني شهري كشور باشيم.
منابع:
www.plasticpipe.org
ترازنامه انرژي سال 1378
www.solvay.com
www.itanetwork.org
